Otrzymanie spadku często kojarzy się z korzyściami materialnymi, jednakże nie zawsze dziedziczenie jest korzystne. W pewnych sytuacjach spadkobiercy mogą stanąć przed dylematem: czy przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), czy też spadek odrzucić.
W artykule tym przyjrzymy się przyczynom, konsekwencjom oraz procedurze odrzucenia spadku.
Przyczyny odrzucenia spadku
Zadłużenie spadku
Jednym z najczęstszych powodów odrzucenia spadku jest jego zadłużenie. Spadkobierca, przyjmując spadek, przejmuje nie tylko aktywa, ale również wszelkie długi spadkodawcy. Jeśli wartość zobowiązań przewyższa wartość majątku, dziedziczenie może prowadzić do poważnych problemów finansowych.
Brak zainteresowania majątkiem
Niektórzy spadkobiercy mogą nie być zainteresowani dziedziczeniem majątku z różnych przyczyn, takich jak brak potrzeby, odległa lokalizacja nieruchomości, czy skomplikowana sytuacja prawna związana z majątkiem.
Konflikty rodzinne
Spadek może również stać się źródłem konfliktów rodzinnych. W takich przypadkach, spadkobiercy mogą zdecydować się na odrzucenie spadku, aby uniknąć sporów i napięć wewnątrz rodziny.
Konsekwencje odrzucenia spadku
Brak odpowiedzialności za długi
Odrzucenie spadku oznacza, że spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkodawcy. To szczególnie istotne w przypadku, gdy zadłużenie spadku jest znaczne.
Utrata prawa do majątku
Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku, w związku z tym traci on prawo do wszelkich aktywów wchodzących w skład spadku. Oznacza to, że nie będzie mógł czerpać korzyści z majątku, który mógłby potencjalnie odziedziczyć.
Przejście prawa do spadku na kolejnych spadkobierców
Po odrzuceniu spadku przez jednego spadkobiercę, prawo do dziedziczenia przechodzi na kolejnych spadkobierców zgodnie z ustawą lub testamentem. Oznacza to, że następni w kolejce będą musieli podjąć decyzję, czy przyjąć, czy również odrzucić spadek, ma to istotne znaczenie jeśli spadkobierca, który odrzucił spadek ma dzieci.
Procedura odrzucenia spadku
Terminy
Spadkobierca ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania, na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jeśli nie podejmie żadnej decyzji w tym czasie, przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.
Oświadczenie
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie może być odwołane. Może ono być natomiast również składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
Odrzucenie spadku w imieniu małoletnich po zmianach w 2023 r.
W przypadku odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci, konieczne jest uzyskanie zgody sądu rodzinnego. Rodzice muszą wystąpić z wnioskiem do sądu, który po zbadaniu okoliczności wyda stosowne postanowienie, wówczas bieg terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego w tym przedmiocie.
Zgoda sądu opiekuńczego lub sądu spadku nie będzie potrzebna, jeśli chcesz w imieniu dziecka odrzucić spadek, który został odrzucony. Aby skorzystać z tej uproszczonej drogi na odrzucenie spadku w imieniu dziecka konieczne jest aby:
-dziecko było powołane do dziedziczenia, ponieważ jego rodzic odrzucił spadek,
-odrzucenie spadku w imieniu dziecka dokonywane jest przez rodzica, któremu przysługuje władza rodzicielska,
-drugi z rodziców, któremu przysługuje władza rodzicielska wyraża zgodę na odrzucenie spadku,
-spadek odrzuca uprawnione do tego spadku rodzeństwo dziecka.
Wówczas procedura odrzucenia spadku wygląda tak samo jak w przypadku osoby dorosłej.
Podsumowanie
Odrzucenie spadku jest ważną decyzją, która wymaga starannego przemyślenia i analizy sytuacji finansowej spadkodawcy oraz spadkobiercy. Zadłużenie spadku, konflikty rodzinne oraz brak zainteresowania majątkiem to główne powody, dla których spadkobiercy decydują się na ten krok. Procedura odrzucenia spadku jest stosunkowo prosta, ale wymaga dotrzymania określonych terminów i formalności. Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże ocenić wszystkie aspekty i konsekwencje odrzucenia spadku.
Jeśli potrzebujesz porady prawnej w zakresie odrzucenia spadku to zapraszamy do kontaktu kontakt@radcaprawnygdansk.com.pl lub za pomocą formularza kontaktowego.
Uwaga:
Powyższe informacje stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania artykułu może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych. W przypadku wątpliwości zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią.