Tragiczna śmierć osoby bliskiej to jedno z najbardziej traumatycznych doświadczeń, z jakimi mierzy się człowiek. Odejście małżonka, rodzica, dziecka czy rodzeństwa niesie za sobą nie tylko ogromny ból psychiczny, ale często również głębokie konsekwencje w sferze materialnej. Polski porządek prawny – w szczególności przepisy art. 446 Kodeksu cywilnego – przewiduje środki prawne, które umożliwiają dochodzenie zarówno zadośćuczynienia za doznaną krzywdę psychiczną, jak i odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej.
Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej – art. 446 § 4 k.c.
Zgodnie z art. 446 § 4 k.c., sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Przesłankami tego roszczenia są:
- więź emocjonalna ze zmarłym (pokrewieństwo lub relacja faktyczna),
- cierpienie psychiczne i moralne wywołane nagłą utratą bliskiej osoby,
- znaczące pogorszenie jakości życia w następstwie śmierci.
W praktyce sądowej jednoznacznie podkreśla się, że zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie traumy i pomóc osobie pokrzywdzonej odnaleźć się w nowej, bolesnej rzeczywistości. Nie jest ono uzależnione od szkody majątkowej – wystarczy wykazanie krzywdy niemajątkowej, takiej jak ból, trauma czy poczucie pustki po stracie.
Odszkodowanie za pogorszenie sytuacji życiowej – art. 446 § 3 k.c.
Niezależnie od zadośćuczynienia, art. 446 § 3 k.c. przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania w sytuacji, gdy śmierć osoby bliskiej spowodowała znaczne pogorszenie sytuacji życiowej jej najbliższych. Co istotne, pojęcie to jest interpretowane szeroko i obejmuje nie tylko wymierne straty finansowe, ale również pogorszenie jakości życia, które ma charakter pośrednio majątkowy.
Do przykładowych skutków tego typu należą:
- utrata głównego źródła dochodu w gospodarstwie domowym,
- konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów (np. opieka nad dziećmi, pomoc domowa),
- brak wsparcia w chorobie lub starości,
- utrata opieki nad osobami zależnymi (dzieci, osoby starsze).
Odszkodowanie ma charakter kompensacyjny – jego celem jest złagodzenie skutków materialnych wynikających z braku osoby, która dotąd pełniła określone funkcje życiowe i ekonomiczne w rodzinie. Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, świadczenia niemajątkowe, które zmarły świadczył (np. opieka, wsparcie domowe), mają realną wartość ekonomiczną, która musi zostać uwzględniona przy ustalaniu wysokości roszczenia.
Praktyczny przykład
W przypadku, gdy zmarłą osobą była żona wnioskodawcy, a jej śmierć nastąpiła wskutek zawinionego zdarzenia, roszczenia zarówno z art. 446 § 3, jak i § 4 k.c., są w pełni zasadne. Mąż jako najbliższy członek rodziny doznał nie tylko niepowetowanej straty emocjonalnej, ale również pogorszenia sytuacji życiowej – np. poprzez konieczność samotnego prowadzenia gospodarstwa domowego, opiekę nad dziećmi, czy utratę pomocy w codziennych obowiązkach.
Śmierć osoby bliskiej rodzi nie tylko cierpienie, ale też konkretne konsekwencje prawne i ekonomiczne. Zadośćuczynienie oraz odszkodowanie przewidziane w art. 446 k.c. są instrumentami, które pozwalają najbliższym uzyskać należytą rekompensatę. Choć żadne świadczenie nie cofnie tragicznego zdarzenia, to pomoc prawna w tym zakresie może stanowić realne wsparcie w powrocie do równowagi życiowej i finansowej.
Jeżeli znajdują się Państwo w podobnej sytuacji, warto rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej w dochodzeniu należnych roszczeń. Kancelaria świadczy kompleksowe wsparcie w zakresie postępowań o zadośćuczynienie i odszkodowanie po śmierci osoby bliskiej – od etapu analizy sprawy, przez negocjacje z ubezpieczycielem, aż po reprezentację przed sądem.
Jeśli potrzebujesz porady prawnej to zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią kontakt@radcaprawnygdansk.com.pl lub za pomocą formularza kontaktowego.
Uwaga
Powyższe informacje stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania artykułu może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych. W przypadku wątpliwości zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią.